Anayasa Mahkemesi’nin Yerinde İnceleme Yetkisine İlişkin 20.06.2023 Tarihli Kararı.
Anayasa Mahkemesi'nin Rekabet Kurulu'nun Yerinde İnceleme Yetkisine İlişkin 20.06.2023 Tarihli Kararı.
Anayasa Mahkemesi (AYM), 20.06.2023 tarihli kararı (AYM Kararı) (23/3/2023 tarihli Karar. Başvuru No: 2019/40991) ile Rekabet Kurulu'nun (Kurul) yerinde inceleme yetkisine ilişkin önemli bir konuya kapı aralamıştır. Kararda, somut olay özelinde, yerinde inceleme yetkisinin kullanılması için hâkim kararı alınmamış olması hususunun konut dokunulmazlığının ihlali olarak nitelendirildiği görülmektedir.
AYM Kararına ilişkin süreç, otomotiv pazarında faaliyet gösteren çeşitli teşebbüslerin ticari sır niteliğindeki stok, hedef satış stratejisi ile fiyat stratejilerine ilişkin bilgilerin paylaşımına yönelik çeşitli yollarla yapılan görüşmelerinin 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun'un (4054 Sayılı Kanun) 4. maddesine aykırılık teşkil ettiği iddiaları üzerine gerçekleştirilen soruşturmanın karara bağlanmasıyla (18.04.2011 tarih ve 11-24/464-139 sayılı Rekabet Kurulu kararı.) başlamıştır. Soruşturma sürecini müteakiben, soruşturma taraflarından Ford Otomotiv Sanayi AŞ (Ford), Kurul kararını yargı sürecine taşımış ve anılan yargı süreci, kararın AYM'de incelenmesiyle devam etmiştir.
Ford'un, Anayasa'nın 21. maddesi uyarınca konut dokunulmazlığı hakkına ancak hâkim kararıyla müdahale edilebileceğini, işyerinde gerçekleştirilen yerinde incelemenin yeterli kanuni güvenceleri içermediğini ileri sürmesiyle yürütülen inceleme neticesinde AYM, "konut" kavramının işyerlerini de kapsadığına; bu bağlamda bir kişinin mesleğini sürdürdüğü bürosu, özel bir kişinin işlettiği şirketin faaliyetlerinin yürütüldüğü kayıtlı merkezi, tüzel kişilerin kayıtlı merkezleri, şubeleri ve diğer işyerlerinin de bu kapsamda olduğunu değerlendirmiştir. (AYM Kararı para. 54.)
Bir başka ifadeyle AYM, merkez, şube ve tesis niteliğindeki işyerlerini Anayasa'nın 21. maddesi kapsamında konut olarak değerlendirmiş ve 4054 Sayılı Kanun'un 15. maddesi uyarınca rekabet uzmanlarına tanınan ve kural olarak, hâkim kararı olmaksızın yerinde inceleme yapma imkanı sağlayan yetkinin konut dokunulmazlığı hakkını ihlal ettiğine karar vermiştir. Bununla birlikte Karar'da iki üyenin, somut olay yönünden Ford'un konut dokunulmazlığı hakkının ihlal edilmediği yönünde karşı görüşleri bulunmaktadır.
AYM'nin bahse konu kararıyla yerinde inceleme yetkisi bakımından tartışmalı bir karara imza attığı görülmektedir. Hâlihazırda Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz ile yapılan değişikliklerin yol açtığı uygulama esasları tartışılmaktayken, AYM kararı ile yerinde incelemeler konusundaki tartışmalar farklı bir boyuta taşınacaktır. Nitekim konuya ilişkin bir düzenleme yapılana kadar yapılacak yerinde incelemeler ile daha önce gerçekleştirilen yerinde incelemelerle ilgili devam etmekte olan süreçlerin akıbeti belirsizliğini korumaktadır. Sonuç olarak önümüzdeki günlerde Rekabet Kurumu'nun ve diğer rekabet hukuku uygulayıcılarının en önemli gündemlerinin yerinde inceleme yetkisinin kullanılması olacağını söylemek yanlış olmayacaktır.