Sosyal Medya Yayıncılarının Vergilendirilmesi

SOSYAL MEDYA PLATFORMLARI ÜZERİNDEN CANLI YAYIN YAPAN YAYINCILARIN VERGİLENDİRİLMESİ

GİRİŞ

Teknoloji her ne kadar hızlı bir şekilde gelişse de insanların geleneksel yaşam şekillerini değiştirmek o kadar hızlı olmuyor. Ancak pandemi süreciyle birlikte insanların teknolojiliye olan ilgisi hızlı bir şekilde arttı. Birçok insan, daha önce var olan ancak pek çok kişi tarafından bilinmeyen canlı yayın platformlarıyla tanıştı. En yaygın canlı yayın platformları Twitch, YouTube ve Facebook'tur. Yayın içerikleri ise yayıncı tarafından belirlenmekte olup, gerek eğlenceli oyunlar oynayarak gerek sohbet ederek gerekse de kısa eğlenceli videolar izleyicileri ekranlara kilitlemektedirler. Bu platformlarda geleneksel TV anlayışından farklı olarak yayıncı ve izleyici anlık olarak etkileşime geçe bilmektedir. Yayıncıların gelirlerini abonelikler, reklamlar ve bağışlar oluşturmaktadır. Yayıncıların yayın yaparak elde etmiş olduğu kazançlar Gelir Vergisi Kanunu (GVK) ve Katma Değer Vergisi Kanunu (KDVK) uyarınca nasıl vergilendirilecektir? Yazımızda sosyal medya platformlarında nasıl yayın yapıldığı, nasıl kazanç elde edildiği ve elde edilen kazançların nasıl vergilendirildiği hususları irdelenmiştir.

1. SOSYAL MEDYA ÜZERİNDEN YAYIN YAPARAK NASIL KAZANÇ ELDE EDİLİR?

Yediden yetmişse herkes sosyal medya hesabından canlı yayın açabilir. Yayıncıların arasında eski sporcuları ve tv oyuncularını bile görmek mümkün. Sosyal medya platformları üzerinden yayın yapan yayıncıların kimi hobi için kimi ise kendini bu işe vermiş olup geçimlerini buradan elde ettikleri kazançlarla sağlıyor. Peki bu kazançlar nelerdir;

Kazançlardan en önemlisi, sürekliliği olması durumunda sabit getirisi olduğu için abonelikler. İzleyiciler sevdikleri yayıncıları desteklemek için aylık yaklaşık 2-5$ arası abonelik ücreti ödüyorlar. Abonelik ücreti tahmini olup her platforma göre değişiklik göstermektedir. Abonelik ücreti, yayıncıyla yapılan belli anlaşmalar ile belirlenmekte olup bir kısmını ilgili platform kendisi alıp kalan kısmını yayıncının hesabına aktarıyor.

Bağışlar; yayın esnasında abone olsun olmasın izleyicilerin istedikleri miktarda bağış yaparak yayıncıyı destekledikleri bir sistemdir. Bağışlar yayıncının anlaşmış olduğu sistemler aracılığıyla gönderilmektedir. Ayrıca sosyal medya platformunun kendi belirlediği ve para karşılığı alınan simgeler animasyonlu bir şekilde sohbet penceresinden bağış şeklinde gönderilebilmektedir. Gerçek para karşılığı alınacak olan Bit'ler, Cheer adı verilen animasyonlu chat simgelerine dönüştürülebiliyor. Alınan Cheer'ler ise yayın esnasında sohbet ekranına gönderiliyor. Gönderilen her simgenin dolar ve euro cinsinden bir değeri oluyor ve otomatik olarak bağış yapılan kullanıcıya gönderiliyor. Bağış yapmayı sağlayan simgelerin fiyatlandırmasına ilişkin örnek verecek olursak:

– 100 Bit: 1,4 Dolar

– 500 Bit: 7 Dolar

– 1500 Bit: 20 Dolar

– 5000 Bit: 64,4 Dolar

– 10000 Bit: 126 Dolar

– 25000 Bit: 308 Dolar (Shiftdelete.Net. "Twitch'ten Türkler için Yeni Bağış Sistemi!" (https://shiftdelete.net/twitch-yeni-bagis-sistemi-72933) Erişim Tarihi: 10 Eylül 2020)

Sosyal medya platformlarında resmi bir açıklama yapılmasa da, yapılan bağışlardan belirli oranlarda kesinti yapıldığı düşünülmektedir.

Reklamlar; izleyicinin yayını açtığı esnada veya yayın akışı içerisinde birçok sosyal medya sitesinde olduğu gibi reklamlar çıkmakta bu reklamlar aracılığıyla yayıncılar kazanç elde etmektedir. Ayrıca yayıncı bazı firmalarla anlaşıp yayınlarında o firmaların ürünlerini tanıtarak kazanç elde etmektedir.

Yayıncıların elde etmiş olduğu kazançların belli başlıları açıklanmış olup bunların dışında, sponsorluklar ve birçok etkinliğe katılarak buralardan da kazanç elde etmektedirler. Yayıncılığı hobi olarak yapan yayıncıların çalışmış oldukları yerlerden elde etmiş oldukları kazançları da mevcuttur.

2. YAYINCI GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ:

2.1. Vergi Usul Kanunu Açısından:

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 156'ncı maddesinde işyerinin tanımı yapılmıştır. Söz konusu maddeye göre; ticari, sınaî, zirai ve mesleki faaliyette iş yeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınaî, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerdir.

Vergi Usul Kanununda iş yerinin tanımını yaparken geniş bir tanımlama yapmış olup sosyal medya üzerinden canlı yayın yapan yayıncıların yayın yapmak için oluşturmuş oldukları ortamı iş yeri olarak değerlendirmek mümkündür. GVK 37'nci maddesi kapsamında da yayıncıların gelirinin ticari kazanç olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

VUK'un 176'ncı maddesinde tüccarlar defter tutmak bakımından iki sınıfa ayrılmıştır.

I inci sınıf tüccarlar, bilanço esasına göre;

II nci sınıf tüccarlar, işletme hesabı esasına göre;

defter tutarlar.

VUK'un 229'uncu maddesinde faturanın tarifi yapılmıştır. Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır. Mezkur kanunun 232'nci maddesinde ise birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2. Serbest meslek erbabına;

3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5. Vergiden muaf esnafa.

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetinde oldukları belirtilmiştir. Dolayısıyla yayıncıları yapmış oldukları işlerden dolayı fatura düzenlemek ve almak mecburiyetindedirler.

Yukarıda yer alan VUK hükümleri uyarıca ticari kazanç elde eden yayıncıların defter tutması ve verdikleri hizmetler dolayısıyla fatura düzenlemeleri gerekmektedir ancak aşağıda bahsedileceği üzere GVK'nın 20/B maddesi ile 1/1/2022 tarihinden itibaren, maddede belirlenen tutarı aşmayan kazançlar için diğer şartların da sağlanması halinde istisna hükmü getirilmiş, istisnadan yararlananların ise defter tutmasına ve fatura düzenlemesine gerek kalmamıştır.

2.2. Gelir Vergisi Açısından:

GVK'nın 1'inci maddesinde gerçek kişilerin gelirlerinin gelir vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. Kanunun 2'inci maddesinde ise gelirin konusuna giren kazanç unsurları sayılmıştır. Yayın yapan gerçek kişilerin geliri gelir vergisinin konusuna girmekte olup kanunun 2'inci maddesinde sayılan yedi gelir unsurundan hangisinin konusuna gireceği uzunca süre tartışma konusu olmuştur. Söz konusu kazançlar yapısı itibariyle ticari kazanç unsuruna uygun olmakla birlikte 1/1/2022 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere GVK'ya eklenen 20/B maddesi ile söz konusu kazançlara, maddede belirlenen tutara kadar istisna hükmü getirilmiş, söz konusu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak 12/01/2022 tarihinde yayımlanan 318 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile de söz konusu kazançların ticari kazanç kapsamında olduğu açıkça belirtilmiştir.

GVK hükümleri ile 318 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği hükümleri dikkate alındığında söz konusu kazançların vergilendirilmesi aşağıdaki gibi olacaktır.

Elde edilen kazanç Gelir Vergisi Kanunu'nun 37'nci maddesi ve 318 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği uyarınca ticari kazanç hükmündedir. VUK hükümleri uyarınca vergi dairesinde mükellefiyet kaydı açılması, defter tutulması, verilen hizmetler için fatura düzenlenmesi, GVK hükümleri uyarınca da bir yıl içinde elde edilen gelirden, giderler düşüldükten sonra ulaşılacak safi kazanç üzerinden beyanname verilmesi gerekmektedir. Ancak şartların sağlanması halinde kazanca yönelik GVK'nın 20/B maddesinde düzenlenen istisnadan yararlanılabilir.

Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen 20/B maddesi ile internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlara 1/1/2022 tarihinden itibaren uygulanmak üzere istisna getirilmiştir. İstisna 2023 yılı için 1.900.000,00 TL'ye kadar olan kazançlarda geçerlidir. Yani bir yıl içinde elde edilen kazanç istisna tutarının altında kalırsa, diğer şartları da sağlanması durumunda istisnadan yararlanılabilir. Yıllık kazancın bu tutarı aşması halinde ise tüm kazancın beyan edilmesi gerekir.

2023 yılı için kazancı 1.900.000,00 TL'nin altında kalanların istisnadan yararlanmak için ikametgahlarının bulunduğu yer vergi dairesinden istisna belgesi almaları, söz konusu istisna belgesiyle Türkiye'de kurulu bir bankaya gidip hesap açtırmaları ve sosyal medya üzerinden elde edilen tüm hasılatı o hesap üzerinden tahsil etmeleri gerekmektedir. Yeni hesap açtırmak zorunlu olmayıp, mevcut bir hesabın da kullanılması mümkündür ancak o hesap artık sadece bu tahsilatlar için kullanılacaktır.

Ayrıca yeni hesap açılması halinde hesap açılış tarihinden, mevcut hesabın kullanılacak olması halinde ise mevcut hesabın bu amaçla kullanılacağına dair istisna belgesinin bankaya ibraz tarihinden itibaren bir ay içerisinde banka hesaplarına ilişkin bilgilerin (banka adı, banka şubesi, iban numarası) bağlı bulunulan vergi dairesine yazılı olarak bildirilmesi gerekir.

Eğer, istisna belgesi alınmaz, bankadan hesap açtırılmaz ya da en küçük bir tahsilat belirlenen hesap dışında bir yolla örneğin elden tahsil edilirse veya hesap bilgileri vergi dairesine bildirilmezse istisnadan yararlanılması mümkün değildir.

Bankalar, açılan hesaplara aktarılan hasılat tutarı üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapacaktır.

İstisnadan yararlanmak suretiyle vergi ödemek ile beyanname vermek arasındaki fark değerlendirilecek olursa; h asılatın tutarı ne olursa olsun bankanın kestiği verginin oranı % 15 yani sabittir. Fakat istisnadan yararlanılmaz da beyanname vermek durumunda kalınırsa elde edilen kazancın tutarına göre % 15'ten başlayıp % 40 a kadar yükselen oranlarda vergi ödenmesi gerekir. 2023 yılını baz aldığımızda 70.000,00 TL ye kadar olan kazançlarda vergi oranı % 15'tir, bu tutar aşıldığında oranlar % 20, % 27, % 35, % 40 şeklinde artmaktadır.

Örneğin 2023 yılında 500.000 TL kazanç elde eden ve herhangi bir gideri olmayan kişi istisnadan yararlanırsa (500.000,00 x0,15=) bankanın yaptığı kesinti yoluyla 75.000,00 TL vergi ödemiş olacaktır. İstisnadan yararlanılmaz da beyanname vermek durumunda kalınırsa ödenecek vergi 131.400,00 TL'dir.

Ayrıca istisnadan yararlanıldığında defter tutulmaz, beyanname verilmez, yapılan her hizmet için fatura düzenlemek zorunda kalınmaz.

İstisnadan yararlanılmaması durumunda banka, hasılat üzerinden kesinti yapmayacaktır.

Sosyal içerik üreticiliği faaliyeti kapsamında sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden elde edilen; reklam gelirleri, sponsorluk gelirleri, bağışlar, hediyeler, bahşişler, ücretli abonelik gelirleri gibi gelirler istisna kapsamında dikkate alınacaktır.

İstisnadan yararlanılsa da yararlanılmasa da ticari kazanç kapsamında faaliyete başladıktan sonra vergi dairesine başvurup ticari kazanç yönünden mükellefiyet kaydı açtırılması gerekir. İstisna şartlarını sağlayanlarda, istisna belgesi almaya gidildiğinde vergi dairesi kaydı açacaktır.

Başka bir faaliyetinden dolayı mükellefiyeti bulunanların aynı zamanda sosyal içerik üreticiliğinden kazanç elde etmeleri istisnadan yararlanmalarına engel değildir. İstisna şartlarını haiz mükelleflerin, istisna kapsamındaki faaliyetleri nedeniyle elde ettikleri kazançlar diğer gelirleri nedeniyle verdikleri beyannameye dâhil edilmeyecektir.

İstisna edilen faaliyetlere ilişkin gelirin ayni olarak yani mal veya hizmet şeklinde tahsil edilmesi halinde, tahsile konu mal veya hizmetin tahsil tarihindeki piyasa değerinin gelirin elde edildiği ay içerisinde, ayni olarak tahsil edilen gelirin içinde bulunulan ayın son yedi günü içerisinde elde edilmiş olması halinde ise en geç takip eden ayın ikinci iş günü bitimine kadar banka hesabına yatırılması durumunda istisna şartları ihlal edilmemiş olacaktır.

İlgili takvim yılında istisna şartlarını sonradan kaybedenler ile bu şartları ihlal edenler, şartın kaybedildiği veya ihlal edildiği yıl için söz konusu istisnadan yararlanamayacak olup, bu kapsamda elde edilen kazançların tamamı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir. Bu durumda, banka tarafından kesilmiş olan vergiler beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden düşülüp aradaki fark ödenecektir. İlgili takvim yılında herhangi bir nedenden ötürü istisnadan yararlanılamaması, sonraki yıllarda istisnadan yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir.

İstisna şartlarının ihlali nedeniyle yıllık beyanname verilmesi durumunda, giderler beyan edilen gelirden indirim konusu yapılabilir. Söz konusu giderlerin indirim konusu yapılabilmesi için 213 sayılı Kanunda belirtilen belgelerle tevsik edilmesi şarttır. İstisnadan yararlanırken giderlerin gelirden düşülme şansı bulunmuyor, çünkü banka kesintiyi hasılat yani tahsil edilen para üzerinden yapacaktır.

2.3. Katma Değer Vergisi Açısından:

Katma Değer Vergini (KDV) Kanunun 1'inci maddesinde, Türkiye'de yapılan Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu hükmü yer almaktadır.

Yayıncıların ticari faaliyet kapsamında gerçekleştirdikleri hizmetler KDV'nin konusuna girmektedir.

KDV Kanunun 4'üncü maddesinde hizmet;

"1. Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir.

Bu işlemler; bir şeyi yapmak ve işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi, şekillerde gerçekleşebilir.

2. Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde bunların her biri ayrı işlem olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı vergilendirilirler." şeklinde açıklanmıştır. Hizmet işlerinde KDV mükellefi ise bu işleri yapanlardır. Dolayısıyla yayıncıların sosyal medya hesapları ve diğer uygulamalar üzerinden yapmış oldukları yayıncılık faaliyetleri nedeniyle KDV mükellefiyeti bulunmaktadır.

3065 sayılı Kanunun 17/4-a maddesinde, Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 20/B maddesi kapsamında vergilendirilen kazançlara konu teslim ve hizmetler KDV'den istisna edilmiştir. Söz konusu istisna, 1/1/2022 tarihinden itibaren söz konusu madde kapsamında vergilendirilen kazançlara konu teslim ve hizmetlere uygulanacaktır. Buna göre, 1/1/2022 tarihinden itibaren, internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20/B maddesi kapsamında vergilendirilen kazançlara konu teslim ve hizmetler üzerinden KDV hesaplanmaz. Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 20/B maddesi kapsamına girmeyen kazançlara konu teslim ve hizmetlerin istisna olmadığı ve genel hükümlere göre vergilendirileceği tabiidir. Ayrıca söz konusu işlemlerin Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 20/B maddesindeki şartları baştan taşımadığı ya da şartların daha sonra ihlal edildiğinin tespiti halinde, ziyaa uğratılan vergi ile buna bağlı ceza, faiz ve zamlar işlemleri yapanlardan aranır. Öte yandan Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 20/B maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki kazançların toplamının aynı Kanunun 103'üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı, yani 2023 yılı için belirlenen 1.900.000,00 TL'yi aşmasının ve bu kazançların mezkur Kanun uyarınca yıllık beyanname ile beyan edilecek olmasının, istisna uygulamasına bir etkisi bulunmamaktadır.

Kaynakça:

1. Hürriyet.com.tr. "Twitch nedir? Twitch.tv nasıl işliyor?" (http://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/ twitch-nedir-twitch-tv-nasil-isliyor-40831885) Erişim Tarihi: 18 Temmuz 2020
2. Shiftdelete.Net. "Twitch'ten Türkler için Yeni Bağış Sistemi!" (https://shiftdelete.net/twitch-yeni-bagis-sistemi-72933) Erişim Tarihi: 10 Eylül 2020
3. Gelir İdaresi Başkanlığı. "Ticari Kazanç Elde Eden Mükellefler İçin Vergi Rehberi 2018" (https: //www.gib.gov.tr/sites/default/files/) Erişim Tarihi: 05 Eylül 11.2020
4. Volkan GÜZEL. "S_erbest Meslek Kazancı."_ Vergi Raporu Dergisi. Sayı 162. 2013. s.89_._
5. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu.
6. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu.
7. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu.
8. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği
9. 318 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği