7440 Sayılı Kanun İle Getirilen Ek Vergilerde Emisyon Priminin Vergilendirilmesi

7440 Sayılı Kanun İle Getirilen Ek Vergilerde Emisyon Priminin Vergilendirilmesi

Emisyon Primi Kazanç Mıdır?

Emisyon primi, anonim şirketlerin kuruluş veya sermaye artırımı aşamasında çıkardıkları hisse senetlerinin nominal değeri üzerinde ihracıyla elde edilen kazançtır. Özellikle girişimci şirketlerin yatırım toplayabilmek ve sermaye artırımı yapabilmek için sıklıkla başvurulan hisse senedi ihracı yöntemiyle şirketler öz sermayelerini artırarak yeni yatırımlar yapabilmeyi ve harcama planlamasına bir kaynak elde edebilmeyi hedeflenmektedir.

Emisyon primi, 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği, Emisyon primi kazancı istisnası başlığı altında "Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi ile anonim şirketlerin gerek kuruluşlarında gerekse sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları payların, itibari değerin üzerinde bir bedelle elden çıkarılması halinde oluşan kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmektedir" şeklinde istisna hükmü ile birlikte açıklanmıştır.

Türk Ticaret Kanunu "genel kanuni yedek akçe" başlıklı 519. madde ikinci ve üçüncü fıkralarında; _"yeni payların çıkarılması dolayısıyla sağlanan primin, çıkarılma giderleri, itfa karşılıkları ve hayır amaçlı ödemeler için kullanılmamış bulunan kısmının genel kanuni yedek akçeye ekleneceği, genel kanuni yedek akçe sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşmadığı takdirde, sadece zararların kapatılması, işlerin iyi gitmediği zamanlarda işletmeyi devam ettirmeye veya işsizliğin önüne geçmeye ve sonuçlarını hafifletmeye elverişli önlemler alınması için kullanılabileceğ_i" hususlarını hüküm altına alarak, emisyon primini yedek akçe olarak nitelendirmiş ve ihtiyari yedek akçe veya dağıtılmayan karlar sınıflamasının dışında bırakılarak emisyon priminin mahiyeti hakkında bir açıklama getirilmiştir.

Tek düzen Hesap Planı açıklamalarına göre ise emisyon primi, "520-Hisse Senedi İhraç Primleri" adı altında doğrudan bilançonun "Öz Kaynaklar" bölümüne muhasebeleştirilmekte ve gelir tablosu hesaplarıyla ilişkilendirilmemektedir.

Bunlarla birlikte emisyon priminin 5520 sayılı Kanun'un kurum kazançlarında yapılan vergi istisnalarının hüküm altına alındığı 5. maddesinde istisna olarak sayılması ise Gelir Vergisi Kanunu 38. Maddesi kapsamında kazanç olarak sayılmasının önüne geçilmesidir.

Yukarıda açıklandığı üzere gerek Ticaret Kanunu uygulamasında gerek muhasebe işlemlerinde emisyon primi şirket sermayesinin bir parçası olup, şirket geliri sayılmamaktadır.

Konunun 7440 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi

7440 sayılı "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" un "Diğer Hükümler" başlıklı 10 uncu maddesinin 27 nci fıkrası ile getirilen "Ek Vergi", 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilen kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile indirimli kurumlar vergisine tabi matrahlar üzerinden hesaplanmaktadır.

5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancının tespitinde dikkate alınan istisna ve indirim tutarları ile 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahlar ek verginin konusunu oluşturmaktadır. Buna göre 5520 sayılı Kanun Madde 5/1-ç'de kurumlar vergisinden müstesna olarak düzenlenen emisyon primi kazancı da 7440 Sayılı Kanun ile gelen ek verginin konusu olarak değerlendirilerek ek verginin matrahını oluşturacaktır.

Yukarıda açıklandığı üzere emisyon primi kurumlar vergisine tabi bir gelir değil, şirketin öz sermayesinin bir parçasıdır. Özellikle start-up şirketleri, emisyon primlerini doğrudan işlerini büyütmek için gerekli olan kaynaklara harcamaları ve bu hesap döneminin ise 2022 sonu ile kapanmış olması sebebiyle getirilen ek vergiyle emisyon primi vergilendirmesi yapılması gerek girişimciler gerekse yerli ve yabancı yatırımcılar için ticari güven ortamını yıkacaktır.

İdarenin ve kanun koyucunun iradesinin girişimciliği ve yatırımları teşvik etmek yönünde olduğu, getirilen ek verginin Türk Ticaret Kanunu 5. Madde kapsamında bir vergilendirme yapmakla aslında kurumların kazançlarını vergilendirmeyi hedeflediği ve emisyon primlerinin gerçek anlamda bir kurum kazancı olmadığı dikkate alınmalı, emisyon primleri kanun koyucunun amacı da gözetilerek bir kazanç olarak değil, öz sermaye olarak değerlendirilmeli ve 7440 Sayılı Kanun ile getirilen ek vergi kapsamında olmamalıdır.

Bu kapsamda, ihtirazi kayıt ile verilmiş olan ek vergi beyannameleri için kanuni süresi içinde yargı yoluna başvurmak mümkündür.

Bu konuyla ilgili bir diğer yazımıza göz atın: 7440 Sayılı Kanun İle Getirilen Ek Vergi'nin Hukuki Değerlendirilmesi

Kaynakça:

Emisyon Priminin Ek Deprem Vergisi Kapsamında Değerlendirilmesi ve Çözüm Önerisi – Ferit TAŞ

1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği